We are children of a century which has seen revolutions, awakenment of large masses of people over the earth and their emancipation from slavery and colonialism wresting equality from the hands of brute forces and forging links of brotherhood across mankind.
This century has seen peaks of human knowledge; unprecedented intercourse of peoples and
perhaps for the first time saw the world stand on the brink of the dilemma of one world or destruction.
It is a very inspiring century, its achievements are unique.
A poet who is not conscious of this context fails in his existence as a poet.

- Seshendra Sharma

Seshendra : Visionary Poet of the millennium

http://seshendrasharma.weebly.com

***

***

Living in a world, which is already with one foot in the next century, when I review myself, I realise, that, that my life and thought have been one of paraphrasing enormous stretches of time through which man trudged his way to reach me and this generation and now will pass through me into the future like the shaft of tomorrow’s sun.

So the many rivers of blood that flow in me, carry cargoes of this consciousness, which whenever spelt out in human speech in the dawns and dusks of my time accumulated into scraps of paper showing undecipherable notes in the daylight. For some decades now I have lived on the hope that someday I would unravel the mysteries held by these characters, the hasty zigzag scribblings and perhaps they would one day turn into a poem, a story or a theory, if I am allowed to recapture the moments through which my life passed as if through a sieve.

In life I have travelled long distances, have received unhealing wounds, cruelly mauled and bruised; today the voices of those wounds yearn to pass through me and my flesh. I realise there is hardly any time left to indulge in these ambitious experiments of deciphering the inarticulate script that these stacked bundles carry, since I have no shades to sit and ruminate on the past and dialogue with moments which left me long ago.

Youth looks at life through stained glass-windows of illusion, and maturity bequeaths the gift of appreciating the heartlessness and selfishness of life. In poetry, only an iota of one’s experience creeps in, that too, slyly. But in a note-book the tides of our thinking get anchored over the shores of paper, while life still drifts on in the red river.

One fine morning, lilies were blooming brilliant red around and the last traces of Gulmohor were still seen on the branches. The world looked peaceful, tinged by dawn, but I sighed saying “will God ever spare me the time from these cruelties of life to finish all the plans which are lying like unhatched eggs in the nests of my pages”?

A friend of mine observed thoughtfully “In my opinion they will make a very expressive poet’s Note Book...which will be a window to your mind, your mental portrait.”

He leafed through the pages and told me “I have run through these notes and felt that in these pages a sensitive mind will move through the stirring pageantry of the great struggles and reveries of Man on this planet. In my opinion it will undoubtedly be the most interesting Notebook to come from any intellectual.” Thus the book emerged.

ఆయన రూపం సుందరం, మాట మధురం, కవిత్వం రసభరితం. అలంకారశాస్త్రాలను ఔపోసన పట్టిన పండితుడు. మంచి వక్త, వ్యాసం, విమర్శ.. ఏది రాసినా ఆయన ముద్ర ప్రస్ఫుటం. ఆయనది విశ్వమానవదృష్టి. పాన పీన ఆహార విహారాల నుంచి నిత్యనైమిత్తిక కార్యాచరణలు, ఆలోచనలు... అన్నింటా ఆయన సంప్రదాయ, ఆధునిక తత్వాల మేళవింపు. 'సర్వేజనా స్సుఖినోభవంతు' అన్నది ఆయన ఆత్మనినాదం, ఘోషం. ఆత్మీయులకూ, అభిమానులకూ ఆయన శేషేన్‌, శేషేంద్ర. అటూ ఇటూ బంధుత్వాలను తగిలిస్తే ఆయన పేరు గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ..........

- ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వారపత్రిక,
(21 ఆగస్టు, 2000)

***

గుంటూరు శేషేంద్రశర్మ

పుట్టిన ఊరు నెల్లూరు జిల్లా ఉదయగిరి తాలూకా నాగరాజుపాడు.
భారత ప్రభుత్వ ‘రాష్ట్రేంద్రు’ బిరుదం, కలకత్తా రాష్ట్రీయ హిందీ అకాడమీ అవార్డు, కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం గౌరవ డాక్టరేటు ముఖ్య పురస్కారాలు.
గుంటూరు ఎ.సి. కాలేజీ నుంచి పట్టభద్రులు. మద్రాసు లా కాలేజీ నుంచి ‘లా’ డిగ్రీ. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వంలో మున్సిపల్‌ కమీషనరుగా పనిచేసి, పదవీ విరమణ వేశారు.
నా దేశం - నా ప్రజలు, మండే సూర్యుడు, గొరిల్లా, సముద్రం నా పేరు, కవిసేన మేనిఫెస్టో, రక్తరేఖ, స్వర్ణహంస, కాలరేఖ, షోడశి, ఆధునిక మహాభారతం, జనవంశమ్‌ ప్రధాన రచనలు.

కవిత్వంలో, సాహిత్య విమర్శలో విలక్షుణులు.
ప్రపంచ సాహిత్యం మీద, భారతీయ సాహిత్యం మీద సాధికారిక పరిచయం.
సంస్కృత, ఆంధ్ర, ఆంగ్ల భాషల్లో పండితులు,
వచన కవిత్వం, పద్యరచన - రెండిరటి సమాన ప్రతిభావంతులు, ఆధునిక కవిత్వంలో విలక్షణ ఊహాశాలిత ఈయన ప్రత్యేకత.
వచన కవిత్వానికి ఒక కొత్త వాకిలి తెరిచిన స్వతంత్రులు.
బహిరంతర ప్రకృతులకు తమ రచన ద్వారా వ్యాఖ్యానం పలికిన దార్శనిక కవి.
ఒకానొక శైలీ నిర్మాత.

- యువ నుంచి యువ దాకా (కవితాసంకలనం)
అ.జో. - వి. భొ. ప్రచురణలు 1999

అంతులేని విద్వత్తూ అంటరాని విద్యుత్తూ

గుంటూరు శేషేంద్రశర్మ

గుంటూరు శేషేంద్రశర్మ విద్వత్కవి, బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి. భాషాపరశేషభోగి. కవిత్వానికి పరుసవేది, విమర్శలో కుండలిని.

తెలుగు, సంస్కృతం, ఆంగ్లం, హిందీ, ఉర్దూ, ఫ్రెంచి, జర్మన్ భాషలలో పాండిత్యం ఆయన వ్యుత్పత్తి. పాట, పద్యం, కవిత, వ్యాసం ఏది రాసినా.. అందులో శేషేంద్ర ముద్ర తప్పకుండా ఉంటుంది. తిక్కన భీముడిని వర్ణిస్తూ తన అఖండబాహాబలగర్వమ యచ్చట ముంగలిగా మదమత్త భద్రగజసదృశగతిన్ అంటాడు (విరా, అవి. 326). అలాగే శేషేంద్రగారి రచనలకు ముందు ఆయనలోని అఖండశేముషీ ధురీణత నడుస్తుంది. అది ప్రసన్నం కానిదే శేషేంద్ర అర్థం కాడు. కవిగా, విమర్శకుడిగా, పండితుడిగా శేషేంద్రను అంచనావేయటం అంత సులభం కాదు.

ప్రపంచ సాహిత్య ధోరణులకు తగినట్లుగా తన ఆలోచనాదృక్పథాన్ని విస్తరించుకొని, నూతన కవితావాహికను చేపట్టి కవితారంగంలో విశ్వజనీనప్రవృత్తిని ప్రకటించి నూతన శకాన్ని ఆరంభించిన కవి శేషేంద్ర. విమర్శకుడిగా సాహిత్యపు లోతుల్ని ఆవిష్కరింపజేసి ఆలోచనకు తాత్త్వికత అద్దిన సద్విమర్శకుడు.

ఆధునిక సాహిత్యంలో ఆంగ్లాంధ్రభాషాపరిచయాలవల్ల గొప్ప విమర్శకులు కావడం ఈ యుగ విశిష్టత. దార్శనికుడైన కవికి ప్రక్రియలన్నీ కరతలామలకంగానే ఉంటాయి. కందుకూరి వీరేశలింగం యుగం నుంచి రచయిత అనేక ప్రక్రియల్లో ప్రవేశించే పద్ధతి ఒక సంప్రదాయంగా వస్తూనే ఉంది. ఈ కోవలోకి వచ్చే విశిష్టకవి విమర్శకులు శేషేంద్రశర్మ.

విశ్వనాథ, శ్రీశ్రీలలోని కొన్ని అంశల్ని పుణికి పుచ్చుకొన్న శేషేంద్రకి పాశ్యాత్య సాహిత్యదృక్పథం శరీరం. భారతీయ అంలంకారశాస్త్రం ఆత్మ. సాధారణంగా కవిత్వానికి వ్యాఖ్యానం కావాలి. విమర్శవ్యాసాలకు అవసరం ఉండదు. కానీ శేషేంద్ర విషయంలో ఇది వ్యతిరిక్తం.

ఓ ధరిత్రీ! ఓ జననీ! నిశమ్రుచ్చలించిన ఆ పాటను
మళ్ళీ పక్షుల గొంతుల్లో పెట్టు
ద్వేషం గూడుకట్టుకున్న గుండెల్లో జీవన ప్రేమను రగిలించు
తన భవితవ్యాన్ని మహిళల నుదిటికుంకుమతో
యువకుల వేడి నెత్తుటితో కొనడానికి దూకిందా నేల.

ఇదీ శేషేంద్ర చూపు కవిత్వమై ప్రసరించిన తీరు. శేషేంద్ర గురించి తెలుసుకోవాలంటే ఆయనరచనలు చదవాలి. అవి కూడా సమగ్ర శేషేంద్రుణ్ణి ఆవిష్కరించలేవు. అయినా ఆయన గురించి కొన్ని వాక్యాలు ఇలా చెప్పుకోవాలి.
శబ్దశక్తిని తూచగల ఆలంకారికుడు
సంప్రదాయనేత్రాలలో ఆధునికతను చూడగల ద్రష్ట
దేశపౌరుని ఆత్మకథ ఆ దేశ చరిత్ర అని నిరూపించిన దార్శనికుడు
మనిషితత్వాన్ని కవిత్వతత్త్వంగా మలిచిన మహాకవి

- డా. అద్దంకి శ్రీనివాస్
ప్రొఫెసర్, డిపార్ట్‌‌మెంట్ ఆఫ్ తెలుగు
1521, క్యాలిఫోర్నియా సర్కిల్

***

Seshendra Sharma